کمک کردن کودکان در کارها2
محول کردن وظایف کوچک به کودک خود حس مسئولیت پذیری و کمک کردن را در او بیدار کنید.
کودکان به انجامِ کارها در خانه نیاز دارند. کمک کردن در کارهایِ خانه به آنها مسئولیت پذیریِ خانوادگی و اجتماعی را آموزش میدهد. با انجامِ این کار کودکتان حسِ مشارکت و همکاری را تجربه کرده و از اینکه توانسته است مهارتهایش را برایِ کمک به شما به کار بگیرد به خود میبالد و احساسِ اهمیت میکند. به علاوه اینکه با انجامِ این کار، او حس میکند جزئی از یک تیم است و مرکزِ جهان نیست!
در سالهایِ اولیه خردسالی، محول کردنِ کاری به کودک به هدفِ کمک گرفتنِ واقعی انجام نمیشود، بلکه هدف پرورش و تقویتِ عادتِ کمک کردن در کودک است. 2، 3 و 4 سالهها عاشقِ کمک کردن هستند! وجودِ این حس به طورِ طبیعی در کودکان باعث میشود که محول کردنِ وظایف به آنها آسانتر شود. همانطور که کودکتان بزرگتر میشود، میتوانید وظایفِ پیچیدهتری را به او محول کرده و اجازه دهید تا آنها را بدونِ نظارت انجام دهد.
کودکتان را دستِ کم نگیرید. اغلبِ والدین کارهایی را که کودکان قادر به انجامشان هستند را پایینتر از حدِ واقعی در نظر میگیرند. آنها حتی ممکن است کارهایی را برایِ کودکانشان انجام دهند که خودِ آنها به خوبی قادر به انجامش هستند (برای مثال درست کردنِ ساندویچ برایِ خودشان و یا مرتب کردنِ اتاق).
مسواک زدن، استفاده از توالت، شستنِ دستها و لباس پوشیدن، وظایفِ شخصیِ اولیهای هستند که اکثرِ کودکان در سنینِ پایین خودشان انجام میدهند. برخی والدین انجامِ این وظایف را کافی میدانند، اما باید به کودکتان وظایفی در موردِ کارهای خانه نیز محول کنید تا مسئولیت پذیریِ اجتماعی را نیز به او بیاموزید (علاوه بر مسئولیت پذیریِ شخصی).
وظایفی را پیدا کنید که مناسبِ سنِ کودکتان باشد. اگر وظیفهای که به او میدهید برای سنش مشکل باشد، ناامید و دلزده خواهد شد. همچنین از محول کردنِ وظایفی که مستلزمِ استفاده از اشیایِ خطرناکی چون چاقو هستند یا وظایفی که بالقوه خطرناکند (مانندِ شستشویِ اشیایِ شکستنی یا خارج کردنِ لیوانها از ماشین ظرفشویی) خودداری نمایید.
در سنِ دوسالگی کودکتان باید قادر باشد:
- لباسهای کثیف را در سبد بریزد
- یک پوشکِ کثیف را در سطلِ زباله بیاندازد
- اسباب بازیها را پس از بازی با آنها جمع آوری کند
- دستمال سفرهها را رویِ میز بگذارد
- هنگامِ شستشویِ لباسها به کمکِ شما لباس هایِ تیره را از لباس هایِ روشن جدا کند
در سنِ 3 سالگی کودکتان باید قادر باشد:
- جورابهایِ شسته شده و قاطی شده را با کمکِ رنگ و شکلشان جفت کند
- به یک گیاه آب دهد
- به حیوان خانگیتان غذا بدهد
- چیزی را که زمین میریزد، خودش پاک کند
- اسنکهایِ ساده را خودش درست کند (البته با نظارت شما)
- ظرفِ خودش را از رویِ میز جمع کند
- در شستشویِ ماشین کمک کند
در سنِ 4 سالگی کودکتان باید قادر باشد:
- ظرفها، قاشقها و دستمال سفرهها را رویِ میز بچیند
- ظروفِ آهنی (و نه شکستنی) را از ماشینِ ظرفشویی خارج کند
- حولهها را تا کند
- گردگیری کند
- در جمع کردنِ رختخوابش کمک کند (آن را صاف کند)
- حولههایِ خیس شده را از رویِ زمین بردارد
- شیر بریزد
- در آمادهسازیِ غذا کمک کند (کارهایی که خطرناک نیستند)
- با یک جارویِ کوچک زمین را جارو کند
در نهایت نکات زیر را در نظر بگیرید:
- انتظارِ بیش از حد نداشته باشید. کمک گرفتن از یک کودک ممکن است موجب شود که کارتان بیشتر هم طول بکشد. به یاد داشته باشید که شما دارید زمینه را برایِ آینده آماده میکنید، یعنی زمانی که کمکِ او واقعاً به کار میآید. یادگیری وظایف به توجه نیاز دارند و ظرفیتِ توجهِ خردسالان محدود است. بنابراین انتظار نداشته باشید که او هر روز، بدونِ یادآوری، وظایف را انجام دهد. همچنین از آنها انتظار نداشته باشید که از همان دفعاتِ اول کار را خوب انجام دهند.
- تفاوتهای جنسی را خنثی کنید. از پسران بخواهید در کار هایِ آشپزخانه کمک کرده و از کودکان بخواهید در کارهایِ بیرون از خانه مانندِ شسشتشوی ماشین یا آب دادن به گلها کمک کنند.
- به طورِ مشخص برای کودکتان توضیح دهید. فهمِ «اتاقت را مرتب کن» برایِ کودکِ خردسالتان مشکل است. اجازه دهید تا کودکتان متوجه شود که دقیقاً چه انتظاری از او دارید. «اول لباس هایِ کثیفت را در سبد بریز...»، در ابتدا خوب است که به صورتِ عملی نیز کار را به او نشان دهید.
- افراط نکنید. اگر 3 یا 4 کار را (اگرچه کوچک) با هم از کودکتان بخواهید او را گیج و سردرگم میکنید. همچنین به دلیلِ محدود بودنِ حجمِ حافظه او ممکن است لیستی که به او گفتهاید را فراموش کند. در یک زمان تنها یک کارِ کوچک را از او بخواهید.
- وظایف را به تفریح تبدیل کنید. مثلاً حینِ انجامِ کار میتوانید آوازی را با کودکتان بخوانید یا آن کار را به صورتِ مسابقه در آورید.
- کاری را که کودکتان انجام داده، دوباره انجام ندهید. اگر دستمال سفرهها را به آن زیبایی که شما میچینید رویِ میز نچیده است، ایرادی ندارد. آنها را دوباره نچینید. این کار احساسِ مثبت و غرورِ ناشی از همکاریِ او را از بین میبرد.
- هنگامی که کاری را خوب انجام داد، به او جایزه بدهید. خردسالان به تقویتِ مثبت و تشویق نیاز دارند. هنگامی که او دارد کار میکند تشویقگر باشید، منتقد نباشید. به کودکتان اجازه دهید که بداند شما قدرشناسِ زحمتهایش هستید و این چیزی است که برایتان اهمیت دارد. به صورتِ عینی برایش توضیح دهید: «وقتی میز را میچینی، من میتوانم آشپزی کنم و به همین دلیل میتوانیم زودتر غذا بخوریم».
- به خاطرِ انجامِ وظایف به خردسالتان پول ندهید. خردسالان برایِ درکِ مفهوم و ارزشِ پول بسیار کوچکند. پول به ازایِ انجامِ کارها برایِ آنها معنا، ارزش و اهمیتِ کمی دارد. همچنین با پول دادن به ازایِ انجامِ کارها ارزشِ معنویِ کمک کردن را پایین میآورید. کودکتان بدونِ دریافتِ پول هم از مفید واقع شدن احساسِ غرور میکند. البته دادنِ پول تو جیبی بحثی جداست و به افزایشِ استقلال و مدیریتِ مالیِ کودک کمک میکند، اما پول نباید برای انجامِ این وظایف داده شود.
مترجم: نغمه خالقی
منبع: www.babycenter.com
مطالبی دیگر از این نی نی وبلاگی